mardi 9 février 2016

Lou journalet dóu Pont de Garanço N°48 Janvié2016

Bèu tèms pèr li Rèi, Granierado de blad.

Pèr n'en feni ( pèr lou moumen...) emé Fabre...

2015, annado de counmemouracioun dóu centen anniversari de la despartido de Fabre, fuguè pèr iéu uno bèn bello annado. Tres espousicioun e nòu counferènci pèr faire lusi l'obro e l'engèni dóu saberu de Serignan. Ai fa lou rescontre d'un fube de gènt apetuga coume iéu pèr la persouno de Fabre, e avèn agu de plesi à n'en parla. Me siéu tambèn avisade que i'avié proun de mounde que lou couneissien pas, e demié li que n'avien ausi parla, mant un couneissien pas la drudesso de soun

obro. E de fiéu en courduro, ai tambèn après un fube de causo sus èu.

En 2016, i'a encaro 3, vo belèu 4 counferènci de previsto. E après ? Crese que li causo s'arrestaran pas aqui ; i'aura encaro de vesito à l'armas, qu'aurai lou plesi d'acoumpagna. Semblo que d'ùni l'an vertadieramen descubert dins la coumpleissita e la diversita de soun obro, e qu'aquéli van countunia de lou legi e d'espandi si couneissènço. Belèu que fenira pèr èstre un pau mai couneigu dins noste relarg! Quouro ai coumença d'alesti lis espousicioun, ai souvènt pausa la questioun, en màntis óucasioun : « De qu'es pèr vous lou noum de Fabre ? » Qàuquis-un me respondeguèron : « es lou noum d'un licèu de Carpentras » e meme, me creirés-ti, dins aquèu licèu, n'ia proun que lou couneissien pas. Quàuquis-un, mai assabenta, sabien qu'èro entoumoulougisto, mai n'ia gaire que n'en poudien dire mai. Dins un coulège d'uno viloto toucant Nanto, un proufessour de « SVT » ( aro se dis « sciènci de la vido e de la terro ») pausè la questioun à sis escoulan. « Couneissès-ti un

boutanisto qu'a forço erbourisa subre-tout dins lou miejour de la Franço ? » E siguère fièro d'aprendre qu'es moun felen Benezet que respondeguè : « Dono, es Jan-Enri Fabre » ! Segur que soun proufessour lou bèn-astruguè, e iéu tambèn ! D'efèt, Fabre fuguè peréu un grand boutanisto ; erbourisè un tèms emé Esperit Requien en Corso, pièi, à n'Avignoun emé Stuart Mill. A acampa de milié de planto : i'avié, dins soun gabinet de travai, de liasso e de liasso d'erbié quihado subre sis armàri de couleicioun, que aro soun servado au Museon Naciounau d'Istòri Naturalo, leva d'uno, que Fabre óublidè au museon Requien quouro fuguè demés de soun poste de Counservatour. Es aquelo liasso qu'ai agu la chanço de pousqué faire foutougrafia pèr mis espousicioun. E pèr acaba sus aquèu prepaus, i'a dins Ventour, uno planto que soun noum es « Nivéole de Fabre ».

Crese que vous ai proun parla de Fabre, que belèu n'avès vostre proun e que me legissès plus...

Mai, belèu qu'en 2023, se siéu pas à Santo Repausolo, festejaren lou segound siècle de sa neissènço ...

Michello

 

Lou Dardar vóu lèu saupre !

« Nous sian amusa pendènt li vacanço à faire de divisioun pèr vounge. Avèn verifica amé mi felen e feleno que ta metodo pèr saupre s’un noumbre es un multiple de vounge marchavo. N’en sian encaro estabousi e nous parèis bèn misteriouso » diguè lou Dardar que n’oublidè de saluda soun coulègo jardinié.

« Vas vèire ! Es facile ! tout s’esplico, respoundeguè lou jardinié biaissu. Te lou vau esplica sus un eisèmple. Prenen pèr eisèmple lou noumbre 478a e assajen de trouba pèr qualo valour de a aquel noumbre es un multiple de vounge.

Pèr acò, fau pas óublida que :

478a = a + 8.10 + 7.100 + 4.1000

Mai :

10 = 11 – 1

100 = 9.11 + 1

1000 = 91.11 – 1

Ço que douno :

478a = a + 8.(11 – 1) + 7.(9.11 + 1) + 4(91.11 – 1)

Que s’escri tambèn :

478a = a + 7 – 8 – 4 + 11.(8 + 7.9 + 4.91)

Ansin, 478a es un multiple de vounge se (a + 7 - 8 - 4) es un multiple de vounge ; retrouban aqui la metodo que t’ai dounado dins lou numero 47 dóu journalet.

La respounso à noste proubleme es dounc :

a + 7 – 8 – 4 = a – 5 es un multiple de vounge se a = 5, car 0 es un multiple de vounge. »

« Mai, i’a rèn de misterious ! » respoundeguè lou Dardar tout estabousi.

Michèu

Li farcejado dóu « Badin »

« Badin » èro un escais-noum que i’avien trouba lis enfant « Jano-Mario, Martino e nàutri tambèn : Soun noum vertadié èro « Bernadin » ; Pendènt un certan tèms, travaiè dins l’esplecho familialo ; èro un bon vivènt toujour lèst à faire de farço.

Un jour, uno tèsto d’ ourse empaiado se troubavo dins la court ; aguè alor uno idèio luminouso : Lou vese encaro en trin de ié bouta un manchoun de bos e me diguère alor qu’anavo faire uno farço. Poudavian la vigno à la mountagno ; lou vaqui que s’en vai à la vigno au dessus de la de «  Rosano » aro e que planto la tèsto de l’ourse au mitan d’uno renguiero de vigno à pourtado de fusiéu. Di feisan èron esta lacha la vèio, perèu, li cassaire èron noumbrous. Dins la journado, mai d’un larguè si ploumb sus la bèsti ; lou « Badin » s’esclafavo de rire ; li cassaire encoucourda replaçavon la tèsto avans de reparti ! Li seguènt countuniavon de tira e ansin touto la journado !

Un autre cop, avié trouba dins la remeso uno pèu de lapin : Lou « Badin » l’emplenè de plumo blanco e après l’agué courdurado, boutè lou lapin ansin recounstituï, dins uno mato d’erbo à la « Loureno » au pèd d’un óulivié. Vese encaro la tèsto dóu cassaire que tirè dessus.

Es aro plus d’aquel mounde, mai gardèn uno bono image d’aquel farcejaire.

Andriéu

A Vedeno, lis encantamen d’uno ciéutadino(seguido)

Eisistavo tambèn uno segoundo «  tata Mario » sor de moun Grand paternau, la que n’óucupe aro l’oustau.

Aquesto Mario ié disien « de la plaço » e soun oustau, souvènt «  l’oustau dóu bon Diéu » bord que ié intravo lou que voulié ; sufisié, coume si coupino e àutri counèissenço, de crida bèn fort « Hòu !, hòu ! Mario » e de buta la porto à mousco…

Li « Médé », ansin apela car soun fraire ié disien « Amedé », si pròchi vesino que tenien à tres vièii fiho lou burèu de taba-marchand de journau, se n’en privavon pas…e regulieramen, en proucessioun, li bras carga de banasto, ié venien pèr estèndre si faudau, camisolo e àutri gràndi braio au founs dóu jardin.

Jardin, èro forço dire ; d’aiours, ié disien « la court de darrié » que se i’espandié, maïstralamen uno sueio, decentamen cuberto de paio sus sa loungour, mai pamens !

Li « liò » éli-meme, rudimentàri, me ravissien car li paret èron ournado d’iscripcioun e charmàanti mascaraduro, que sa significacioun m’escapavo. Coumpreniéu pas li souspir de ma maire…

NB : Ma tanto lougavo uno partido de soun oustau au fabricant de moble «  Olivier » e lis « artiste » èron lis oubrié…

Aquesto tanto Mario tenié « Li Do Vauclusien », charmanto pichoto espiçarié de vilage : Uno banco à l’anciano, de grand casié emplena de cese, lentiho, faiòu…

Li vièii ié coumpravon « un pichot souisse », uno « miejo eito de froumage blu »….

La seguido, lou cop que vèn

Michello Ourson

E vaqui uno poulido carto de vot escricho en quatre lengo!

 

                        Image (13)

D’aquéu coustat: russo e japounès….

                         Image (14)

E d’aquéu, francès e…prouvençau!

Me fuguè mandado pèr l’ami japounès que vous ai counta dins lou tèste “ un bèu rescontre”.     Michello

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire