mercredi 26 février 2014

Lou journalet dóu Pont de Garanço N°31 Febrié 2014

 

Quand trono en Febrié

Tout l’òli tèn dins un culié

 

Lou Mirau

Acò se passavo i'a belèu mié-siècle...Un ome, parti d'Avignoun en veituro devié ana au Revest, mai ailas ! eilamoundaut, sus lou planestèu, toumbè en pano...L'autò vouguè pus rèn saché. La nue toumbavo e se vesié degun.

Pamens, eilalin, à l'óuriero de la sèuvo, veguè uno cabaneto proun escoundudo ; n'en sourtié un pau de fum de la chaminèio, e, rassegura, nost'ome s'endraiè pèr l'ajougne. Piquè à la porto que se durbè quatecant ; d'aquelo turno sourno n'en sourtiguè un ome un pau vièi, à la caro usclado, l'èr inquiet. Noste malurous viajaire ié countè soun auvàri e demandè se i'avié un telefone aperaqui pèr souna sa femo. Un telefone ! Eici, dins aquéu rode aluencha de tout, ounte leva de la sóuvagino se ié rescountravo degun !

-Avèn pas l'eleitricita, ié respondeguè l'oste !

Mai, bounias, lou faguè dintra. Sa mouié toupinejavo davans la chaminèio ; i'óufriguèron uno sieto de soupo e l'espitalita pèr la nue, dins l'establo de la miolo. L'endeman de matin, venguè mai à la cabaneto gramacia sis oste e ié demanda un pau d'aigo pèr se refresca la caro. Ié baièron un platet d'aigo e un seco-man.

- Aurias-ti un mirau pèr me pousqué couifa ? 

L'ome e sa femo se regardèron, estouna... segur que n'en avien ges de besoun...

E noste viajaire, em'acò, s'enanè.

Quauque tèms mai tard, sis afaire lou menèron mai dins aquéu rode, alor s'èro di qu'anarié gramacia sis oste pèr soun espitalita, e aguè l'idèio de i'óufri un mirau, amor que n'en avien ges.

Es ço que faguè. Quouro arribè à la cabano, l'ome èro soulet ; durbènt lou paquet, n'en sorto lou mirau, e espanta, mandè au viajaire :

-Coume l'avès sachu, que vouliéu lou retra de moun paire ?

E boutè lou paquet emé lou mirau sus uno estagiero ; de tèms en tèms, un pau d'escoundoun, lou sourtié e lou regardavo, pièi l'estremavo mai.

Un jour qu'èro souleto, sa mouié, tafurado de lou vèire faire acò, à la lesto, vouguè vèire ço que regardavo ansin. D'escoundoun, agantè lou paquet, e vesènt lou mirau, mandè coum'acò :

-Ah, lou sabiéu qu'èro uno istòri de femo...

Acò me fuguè counta pèr uno amigo, i'a gaire, e crese que siegue uno istòri vertadiero, uno istòri d'un autre tèms, qu'avié ausido d'un countaire.

A l'ouro d'aro, semblo pas poussible que i'aguèsse de gènt que reston dins d'endré tant desert...

Mai pamens vous afourtisse que n'ia encaro... vous countarai tout aro un bèu rescontre …

Michello

Escourregudo au mitan de...ges de liò...

Emé moun ome, erian parti d'ouro de l'oustau pèr ana barrula au païs d'ùni de mis aujòu. Leisserian l'autò au castèu d 'Aulan, e nous vaqui escarlimpant colo e claparedo, pèr uno bello matinado de printèms. Avian traça noste camin sus uno carto, e nous fisant i panèu di draio, camino que caminaras !

Arriba sus un planestèu, veguerian, sus la colo d'en fàci, un troupèu de cabro que desbroutavon l'erbo drudo d'uno pichoto clariero ; nous ausissènt, s'arrestèron de mastega pèr nous regarda, lou mourre en l'èr.

Avian pas fa cènt mètre que fuguerian enviróuta pèr li cabro que nous niflavon e que se fasien flateja la tèsto, pas esfraiado. Avian idèio de pas trop faire d'alòngui fin de pas nous entourna trop tard à l'oustau, mai , de bado , li cabro nous seguissien, arribavian pas à li leissa... Acò durè proun de tèms, cercavian ounte poudié èstre lou pastre que nous deliéurarié ; l'avèn crida, sibla, mai i'aguè que l'ecò que nous respondeguè...

Alor moun ome lis endraiè vers uno sebisso, e iéu d'en proumié m'aluenchère en m'escoundènt, e un cop que fuguèron bèn apetegado à mastega la bouissounaio, èu s'aluenchè tambèn de garapachoun. Em'acò reprenguerian noste camin dintre li ginesto e li cabrifuei óudourous. Mai i'aguè un rode ounte i'avié pus ges de panèu, aguerian l'impressioun d'èstre perdu. Aviserian  alor de marco d'uno presènci umano, uno draio bourdado de muraioun nous menè à n'un pichot oustau de pèire seco.

Aguerian pas besoun de pica à la porto, dins aquéu grand silènci soulamen destourba pèr li crid de la sóuvagino o de clapas que davalon, quaucun nous avié ausi. D'aquelo porto basso n'en sourtiguè un oumenas, l'èr de prim abord un pau menebre ; mai l'èr fai pas la cansoun, e aqueste ome, qu'èro bon coume lou bon pan, nous faguè dintra e asseta dins soun oustau. Se fasié pas luen de miejour e nous óufriguè lou pastis en nous fasènt lou raconte de sa vido. Vesiblamen, èro urous que noun sai d'agué de vesito, e lou coumpreniéu, n'en devié pas agué souvènt ; leva d'aquest ome, avian rescountra degun de la journado !

Nous baiè tóuti lis esplicacioun pèr retrouba noste camin en nous gramaciant de noste vesito e nous counvidant à lou mai veni vèire.

E tout de long dóu camin de retour, après agué quicha l'anchoïo à la calo d'uno ribo, sounjavian en aquéu bèu rescontre.

Michello

Lou pichot moussèu de taba

Ame pas rèndre vesito pas mai à mi gènt qu’is ami ; mai lou mai fort, e acò me bourroulo, es quouro me fau leissa Paris.

Darrieramen, es uno tanto qu’anerian vistaia. Pensas coume fuguè countento, en nous vesènt tóuti arriba.

Coume èro à la campagno, dins lou fougau, lou dina couisié ; ma tanto, que l’apetis gagno, tèms-en-tèms lou boulegavo. Mai, càspi ! De-que vese à sa narro tout lèst à toumba dins lou tian, se balançant dins la cousino, un pichot moussèu de taba. Avian tóuti vist la causo quouro nous diguè sènso bourdeja : « Vene de vous alesti quaucarèn que vous vai de-segur coungousta ; demouras à dina tóutis ensèn ; vèiras quet tras que bon tian », dinterin qu’au bout de soun nas tremoulavo lou pichot moussèu de taba.

Mai moun paire que se desbrando dificilamen, respoundeguè : «  demourarian bèn aqui eto ! segur, mai ai pas grand apetis, e tu, ma chato, digo-nous lèu se vos demoura pèr dina ! »

E respoundeguère tout d’un tèms : « Aco despènd coume acò vai toumba ».

Mai en apoundènt l’escalugno, ma tanto faguè toumba tant-lèu en plen dins la lapinado, lou tremoulant pichot tros .

« Ai pensa, diguère à ma tanto, que me fau rintra à l’oustau ; siéu bèn regretouso de vous faire de peno, mai acò poudié pas plus mau toumba.»

Un ancian boulengié, dins lis annado 44

Aquéu demouravo dins lou mitan de la carriero dóu Pous de  la Crous. Èro la boulenjarié de Moussu e Madamo Babiòu que se ié fasié lou meiour pan dóu vilage e que sentié tras que bon.

Quouro dintravian encò li Babiòu, i’avié à man drecho, li boumbouniho e à man esquerro, quàuqui sa de blad à meme lou sòu e dins un autre cantoun, la farino.

Mai lou tèms passè ; fuguè remplaçado pièi, pér un adoubaire de biciéucleto. Me manco l’óudour de soun bon pan !

Jano-Mario

Istòri d’espurgamen

Aquesto istòri me fuguè countado pèr moun paire, au tèms de soun service militàri au Fort Mount-Lu à Lioun .

Lou regimen èro d’à biciéucleto, fauto belèu de chivau. Fasien de manobro sus li routo amé si biciéucleto que soun cadre èro plegadis : Lou soudard lou boutavo alor sus l’espalo, pèr courre dins li champ vo li bos ; sufisié alor de lou desplega quouro retroubavo la routo.

Dintre li soudard, n’i a que soun mai finocho que lis àutri : Es ansin qu’un dintre èli, se presento davans lou Majour, en i’esplicant qu’èro malaut e noun poudié se presenta à l’eisercice. Lou Majour ié prescriéuguè alor un quart d’òli de langastié : Lou soudard se gardè bèn de lou bèure.

L’endeman, lou soudard faguè la memo demarcho en disènt au Majour que sa poutingo avié pas agu de resulto. Lou Majour qu’èro pas toumba de la darriero plueio, ié demandè de prene dous quart d’òli de langastié e de li bèure davans éu.

La poutingo fuguè bouno : Lou soudard manquè plus li manobro.

Andrelou

Li cese

Dous marin de Marsiho s’èron proumès, dins uno tempèsto, de mounta touti dóus à Nosto Damo de la Gàrdi, amé de cese dins si soulié.

Escàpa de la mar, vouguèron teni soun vot, e li vaqui en routo pèr la Santo Capello.

Mai li cese soun pounchu, soun becu, dur coume de bato d’ase ; e n’es pas que que fugue de camina miechouro, en escalant uno mountagno amé de cese dins si soulié !

Pamens, aquéu davans, caminavo alègre e siau coume se de rèn n’èro. L’autre, paure marrit, gouiejavo, eissejavo, coume s’avié marcha subre de cauco-trepo. Talamen qu’à la fin, estouna mai-que-mai de vèire soun coulègo escala tant gaiamen, ié venguè : « Mai, coume siés, tu ? Bono Maire de Diéu, quèti moustre de cese, iéu, me traucon li pèd. »

« S’aviés fa coume iéu, l’autre ié diguè. »

«  E, coume as fa, tu ? »

« Acò es bacheto, moun ami ! Iéu, avans, lis ai fa couire… »

Tira de l’armana prouvençau de 1872 pèr Marineto

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire