mardi 17 septembre 2019

Lou journalet dóu Pont de Garanço N°80: Sian pas regretous de la fre ! Mai 2019


La crounico de Mai

Toucant Abriéu, lou reprouvèrbi disié : «  Abriéu es de trento, mai se n'en plóuvié trento-un, farié de mau en degun »
Acò risco pas de nous arriba ! S'a plóugu dous jour en Abriéu, es tout, es pas'mé acò qu'anan regounfla li Sorgo.
En mai d'acò, dimenche t'a fa un mistralas espaventable, e que jalavo, pèr dessus lou marcat ; An di que l'èr arribavo direitamen dóu Pole Nord ; m'estouno pas. Au nostre, lou vènt a boufa tras que fort emé de rounflado enjusquo à 150 kiloumètre à l'ouro ; de ma vido aviéu jamai vist boufa tant fort, Lis aubre se n'en soun pa'ncaro remés. E m'an di qu'en aut de Ventour a boufa à mai de 180 km à l'ouro, emé de temperaturo souto lou zero. E dilun fasié encaro gaire caud ; fau pas oublida qu'es uno pountannado de fre ; i'a li cavalié de la fre : Jourguet lou 23 ( Sant Jòrgi,) Marquet lou 25 ( Sant Marc), Troupet lou 30 d'Abriéu (Sant Éutròpi), Crouset lou 3 de Mai ( Invencioun de la Crous), e Janet lou 6 ( Sant Jan Porto Latino) E fau pas óublida que li 11, 12 e 13 de Mai i'a li sant de Glaço, emé toujour de frescour, meme se au nostre jalo pas. E meme se li sant lis an leva dóu calendié, i'an pas leva soun poudé !
Lis aubre an talamen esta bacela, un cop pèr lou vènt marin, e un cop pèr lou vènt terrau, que si fueio soun encaro enroulado coume pèr s'apara d'aquéli marrit tèms.
Ma nisado de pimparrin ( li sarraié blu) se soun esfourgna lou proumié de Mai, d'ouro.
 Quouro siéu sourtido, ai senti que lou nis èro vuege, e lis ausiéu dins lou ramarès dis aubre e aubrihoun à l'entour de l'oustau, bresihavon, urous belèu d'èstre enfin au bon soulèu.
Aniue me chale d'ausi lou roussignòu e soun cant meloudious,

 e lou matin, es li merle que se siblon de bouissoun en bouissoun. De vèspre, i'a tambèn li granouio que basaruton en ribo dóu canau e dins la mueio, entre li flour de glaujo .
Pèr parla d'aurre, sian toujour en pleno bourroulo ; li « gilet jaune » e li «  blo negre » fan de siéune tóuti li dissate ; esclapon, cremon, escarnisson li gendarme. Sabe pas quouro tout acò s'arrestara.
E li mai jouine, éli, penson à sauva la planeto, urousamen... Se dis que la bioudiversita es en grand dangié, que i'a un fube d'espèci de bestiouleto à mand de s'amoussa, e touto la cadeno alimentàri n'en vai pati, nàutri tambèn Einstein disié : « Quouro l'abiho despareira de la surfàci de la terro, l'umanita aura plus que quàuquis annado à viéure ».
Acò devrié nous faire tóuti chifra e arresta d'emplega de salouparié chimico, de tout councha, de jita tant de bourdiho, de se desplaça emé li veituro de fes que i'a pèr rèn, Mai n'i'a pas tant qu'acò que ié penson e que soun lest à chanja sis abitudo. E vous, dequé n'en pensas de tout acò ?

Michello

Paure oustau


De touto ma vido, t’ai jamai abandouna,
Pèr iéu, siés lou nis bèn urous
Ounte, pichounet, me poutoiunejavon.
Aqui, dins li bras de ma pauro maman,
Tout en trantaiant, aprenguère à marcha,
E quouro mis iue se pòrton
Sènso cerca, sus li causo que de pertout ressòrton,
Vese qu’es farci de souveni
Que me parlon de touti li pepé.
Chascun i’a pourgi uno pèiro, un elemen,
Uno fenèstro, uno post, un cabrioun.
La tramo de la vido s’i’es debanado
Coume dins chasque oustau, d’annado en annado.
Quouro, à l’ouro d’aro, pese lou proun e lou pas proun,
A moun avis, ai pas agu de crespino.
Tout menut, dins mi siès mes à peno,
Moun paure paire, au bres, me quitè
Pèr la grando chavano ; sènso reprene alen,
La porto de l’oustau, de tu oustau, pèr lou darrié cop passè.
Li menut plasé, qu’an esclargi ma jouvènço,
M’an, amé l’obro, douna la sagesso.
De liuen en liuen, tóuti mi gènt m’an leissa ;
La darriero, ma pauro maman, m’a leissa soulitàri, entristouna.
Aro que lou mau me rousigo,
Que me mord coume lou farié uno rèsso,
Lou moumen arribo, ounte, iéu tambèn, paure oustau,
Me faudra te leissa…es ansin…
Nòste Segne, pèr faire aquest passage,
Baias-me de courage,
Coume à un enfant que se bouto à ploura,
En bon paire, tenès-me pèr la man !
German Barthe
(Reviraduro en prouvençau pèr li soci dou Pont de Garanço)


Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire