lundi 16 mars 2020

Lou journalet dóu Pont de Garanço Desèmbre 2019 n° 85


« De longo passo, jamai s’alasso ! »

                                  Li chucho-moust...

De toustèms i'a 'gu de gènt qu'èron un pau à despart dis autre ; se disié qu'èron d'óuriginau ; i'a tambèn toujour agu de gros beveire, de chucho-moust o teto-fiolo, s'amas miés...Mai à l'ouro d'aro, se veson mens pèr carriero, li mour an chanja. Me souvene que quouro ère pichoto, n'aviéu pòu, me demandave s'èron óublija de bèure coume acò e coumpreniéu pas que forço gènt se n'en trufavon.
Au vilage, n'i'avié quàuquis un qu'èron de longo amoura à sa boutiho ; i'avié lou Toine, qu'èrian quasimen vesin. Avié fa lou ràfi touto sa vido, avié ges de famiho, e restavo dins un oustaloun sourne que sis ancian mèstre ié prestavon. Me sèmblo qu'èro empega d́óu matin jusqu'au sèr, lou vesian mounta la carriero en trantaiant sus si cambo ; lou davans de si braio èro souvènt bagna enjusqu'i geinoun;de fes que i'a de gènt bountous l'ajudavon à mounta. Un cop, au siéu, davalè l'escalié de pèiro e barrulè jusqu'à sa croto ; nàutri, li pichot dóu quartié que jougavian dins la carriero, l'ausiguerian gemi feblamen ; li mai courajous dintrèron e lou troubèron au sòu, la cambo routo ; anerian souna sis ancian mèstre que se n'óucupavon un pau. Quouro revenguè de l'espitau, quàuqui mes après, se boutè tournamai à teta sa boutiho... dequé voulès, èro un paure ome sènso famiho, e la boutiho èro sa coumpagno, soun soulas.

Dins lou quartié, n'i'avié un autre, tambèn vièi jouvenome que restavo emé sa maire. Tres cop pèr semano ramassavo lis escoubiho emé soun chivau e soun toumbarèu. Papiolo amavo bèn de chima, e quouro s'encigalavo, sabe pas se sa maire lou garçavo deforo, o s'es èu qu'amavo mies de resta à despart, dins un marrit oustaloun toucant soun estable, aqui ounte estremavo sis óutis. Èro toujour galoi, e quouro s'enchusclavo, cantavo, risié, galejavo ; e li vesin disien : «  li cigalo canton... » Quant de cop l'aven trouva que « cuvavo », alounga dans la gandolo de la carriero !
Dins lou vilage se countavo encaro qu'un autre qu'ai óublida soun noum, anavo d'escoundoun s'amoura à la bouto, dins sa croto. Un jour, sa femo lou vesènt pas remounta i'anè pièi vèire ço que fasié : s'èro embrounca e toumba de mourre-bourdoun dins la croto, e en mai d'acò avié óublida de sarra lou roubinet de la bouto que se vieujavo pèr sòu...

N'i'avié un autre que restavo dins un cabanoun toucant lou cementèri, ié disien : «  lou liounès » ; èro tambèn empega tout lou sanclame dóu jour, e coume lou Toine, avié souvènt li braio trempo, qu'èro pas de susour...
Quouro ié pènse, à-n-aquélis ome, me dise qu'en mai de segur d'èstre malurous, li gènt li mau-tratavon en se trufant d'èli, coume s'avien esta respounsable de soun malur. L'alcoulisme èro regarda coume un vice, e noun uno malautié que se pòu sougna.
Urousamen, li tèms an un pau chanja....
                                                                         Michello

Lis ami

Bèn souvènt, d’ami n’en countan forço..
Alor manjan, risèn, fasèn la fèsto ensèn :
Li liame sèmblon fort e subretout bèn ancra.
Ai ! las, un pichot rèn pòu ascla l’ensèn !

Li que cresien de pur devenguèron distant,
Li crousan plus, dempièi un certan tèms ;
Pèr sis obro, soun-ti belèu absènt
Vo penson-ti plus à sis ami d’avant ?

Dins la dificulta, li verai se manifèston,
Tout lèst à nous prouba, que l’èron e lou demoron ;
Alor li liame se nouson, se tèisson, se refourtisson ;
Quouro sian soustengu, decuplan nòsti forço !

Dins un climat sincère e de vertadièro fisanço,
Se riscan de-fès à quauco counfidènçi,
Meme sus de sujèt toucant l’entimeta,
En esperant souvènt un counsèu avisa.

Sa presènci apasimanto es bèn, dins lou malur :
De gèste e de mot nous toucon dre au cor,
Ajudon à supourta aquesto doulour intènso
D’un mourau alassa, atenuon la soufrènço.

Li tremoulament de la vido, qu’espargnon degun,
Poudrien veni, encò èli, desturba la quietudo ;
Sara à noste tour d’agué soun atitudo :
D’un biais espountaniéu, sènso coumta ço que dounan.

À vous de recensa, en esclausènt lou pire ;
Soul, li det d’uno man van belèu sufire…
Ame mi coumpan, meme en noumbre redut,
Imagine pas viéure sènso d’ami.

Ismin baduel
(reviraduro en prouvençau pèr li sòci dóu Pont de Garanço)


Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire