dimanche 19 août 2012

Lou journalet dóu Pont de Garanço N°7 óutobre 2011

 

Au mes d’óutobre, Quau a ges de raubo, que se n’en obre !

La poumpo

 

Dóu vièi pous, deleissa aro,

La poumpo, pèr lou rouvi traucado,

Sus la paret acroucado,

Pouso e raco plus soun aigo claro.

Testimòni d’un tèms glourious,

Soun nai, dins la pèiro taia,

De flour vuei tout samena,

Es alisca emé gous.

Dóu vièi pous, deleissa aro,

La poumpo, pèr lou rouvi traucado,

Sus la paret acroucado,

Pouso e raco plus soun aigo claro.

Dins un cantoun, un ferrat,

Pecaire sénso plus ges de founs,

Pendoula jadis à soun grifoun,

Pantaious, semblo espera.

Dóu vièi pous, deleissa aro,

La poumpo, pèr lou rouvi traucado,

Sus la paret acroucado,

Pouso e raco plus soun aigo claro.

Semblo espera tournamai,

Vèire espeli soun vièi pous,

En aigo lindo tant generous,

Èu, trop vièi pèr servi mai.

Dóu vièi pous, deleissa aro,

La poumpo, pèr lou rouvi traucado,

Sus la paret acroucado,

Pouso e raco plus soun aigo claro.

Michèu

Lou Fonse

Belèu que n'avès proun de legi d'istòri de planto, alor vous vau parla d'autro causo ; pode pas vous counta d'istòri de Vedeno, bord que siéu pas vedeneso ; vous countarai d'istòri que se soun passado au miéu, dins moun païs dis Aup de Auto-Prouvenço, moun païs de colo e de champ de lavando ounte boufo pas aquèu gros mistralas.

Dins un pichot amèu sarra entre li colo, vivié un bon vièi, un pau simplas, que ié disien «  lou Fonse » (Anfos de soun pichot noum). Èro poulit à vèire, emé si braio de velous que de segur avien jamai vist l'aigo de la bugado e semblavon qu'èron estado estirado pèr uno chourmo de limaço, talamen brihavon de la saleta. Em'acò, uno camiso que sabias pas dire queto fuguè sa coulour, uno taiolo de flanelo griso sus l'esquino, uno vesto de lano touto pedassado e un berret vissa sus la testo, perèu lusènt coume la bavo di limaço. Uno bello caro, ruscado pèr lou soulèu, la moustacho espesso que ié tapavo la bouco, d'usso agarrussido, e vaqui nost'ome !

Lou Fonse èro simplas, mai èro un brav' ome, toujour lest à ajuda lis autre, à óufri li liéume de soun jardin.

Un ivèr, que jalavo, veguè, de darrié lou carrèu de soun fenestroun, un drole de sèt o vuech an, en ribo de routo, que de segur esperavo lou pichot car que rabaiavo lis enfant pèr li mena à l'escolo. E de vèire aquèu pichot deforo em'aquelo fre, ié fendesclavo lou cor ; lou cridè : «  tè, pichot, vene un pau te caufa au miéu pèr espera lou car ! » E lou pichot, counglaça, se lou faguè pas dire dous cop , dintrè emé plesi encò dóu Fonse, que pèr lou rescaufa, ié faguè bèure un pichot got d'aigo-ardènt.

Es coume acò tóuti li matin dins aquèu tèms de grando fre.

Mai un cop arriba à l'escolo, au caud, lou pichot, rouge coume un gau-galin, s'endourmiguè sus soun burèu en escoutant l'istitutour faire la leissoun.

L'istitutour finiguè pèr souna si gènt fin que de ié reproucha de leissa lou pichot regarda la televisioun, à vèspre, e de lou faire coucha forço tard. Mai li gènt ié respoundiguèron qu'à vèspre, lou pichot s'anavo coucha un cop lou soupa acaba e que noun regardavo lou marrit fenestroun.

Alor lou menèron encò dóu medecin, mai l'ome de la sciènci diguè qu'èro pas malaut. Pièi l'ivèr finiguè e de tout acò se n'en parlè plus, bord que lou pichot s'endourmié pus à l'escolo.

Mai un jour que barrulavon emé lou pichot, rescountrèron lou Fonse que bousquejavo. Recouneissènt lou drole, mandè coum' acò en regardant li gènt :

«  Brave pichot ! L'amo bèn, la gouto ! » Em'acò, questiounèron soun enfant e descurbiguèron l'encauso d'aquelo grosso som !

Me creirès se voulès, mai vous afourtisse qu'es uno istòri vertadiero que se debanè i'a pas tant de tèms qu'acò, belèu dès o quinge an au mai, e que me fuguè countado pèr d'ami que restavon dins aquèu amèu.

Michello.

Moun ami, lou bourralié Cortès

Èro un ome afable e dins soun travai, forço atravali. Respoundié presènt à qu que siegue que lou venié souna : Uno couduro à n’un arnès que brandavo, un rible à n’uno bricolo, un matalas à refaire sènso óublida de n’en carda la lano, e n’en passe. E tout acò, toujour sènso faire lou mourre.

Èro pas un galejaire, que soun pas de bon travaiaire. Pamens, li jour de repaus, se fasié segound la sasoun, pescaire vo cassaire ; À la casso, se vesié souvènt, emé lou ferraiaire « Luban » e s’anavon alor espaceja dins lou Gard. Alor, dins la semano, countavo à sis ami li perdigau qu’avien tira ; lou mai terrible, fuguè lou jour que manquèron la lèbre.

M’ensouvène forço bèn dóu jour que lou mandère querre pèr-que revisèsse lou coulas de noste chivau que ié macavo l’espalo. Se virè alor vers iéu e moun fraire e nous cridè : « Avès pas vergougno de faire travaia uno bèsti dins aquèli coundicioun ! ». Quàuqui jour mai tard, lou coulas èro remès de nòu e noste chivau countènt de tourna travaia.

Denis Balestri l’amavo escouta parla de soun tarvai e counta si casso e pesco. Gardo un souveni esmóugu d’éu.

Cortès èro un pichot ome mai li service que rendié e l’amista que ié pourgissien sis ami èron grand.

L’Andreloun

Lou Fonse, soun paire e la vesino.

Vous ai counta, i'a gaire de tèms d'acò, l'istòri dóu Fonse que, bountous qu'èro, fasié bèure l'aigo-ardènt à n'un enfant pèr lou rescaufa.

Figuras-vous qu'aquel Fonse a toujour viscu emé sa maire, la Nourino ( ié disien Ounourino de soun pichot noum) jusqu'au jour qu'aquelo defunté. Dins l'oustau vesin vivié un autre brav'ome, que ié disien « Zidoro ». Aquel ome dounavo d'èr au Fonse, qu'èro pas de crèire : memo taio, meme biais, meme tracanat , èro soulamen mai finoche que lou Fonse ; un travaiaire de la bono, que se lougavo d'eici, d'eila dins li bastido, que siegue pèr lou travai di champ o pèr de massounarié, sabié tout faire, e toujour galoi. Zidoro se desplaçavo toujour à pèd, ço que fasié que restavo ounte travaiavo, e acò, quouro venié au nostre, m'agradavo mai que tout, bord qu'avié toujour d'istòri estraourdinàri à nous counta à la vesprado. Falié lou vèire ! Grandas e se coume un escouden, brassejavo, risié, fasié vira soun berret sus sa testo, sis iue beluguejavon de la maliço.

Me fasiéu óublida pèr pas que me mandesson au lié, bord que vouliéu rèn manca d'aquèlis istòri.

Mai aquel ome, noun parlavo d'èu, de sa vido, de sa famiho, e acò me tarabustavo, bord que se disié qu'èro lou paire dóu Fonse. Fau dire qu'en aquelo epoco, li gènt parlavon gaire de sa vido sentimentalo, avien de retengudo ; mai belèu que lou Zidoro èro perèu pas flòri de soun fiéu que se disié un pau bedigas, alor amavo miès n'en pas parla...

Mai de tout acò, un jour n'en aguerian l'esclargimen ; erian anado emé ma grand encò de la Nourino pèr ié demanda quaucarèn, e elo, se boutè à parla de soun fiéu, lou Fonse, qu'avié abari souleto, e que quasimen jusqu'au moumen de s'acoucha sabié pas qu'èro grosso, e noun sabié coume acò èro arriba. Lou Zidoro? Quàuqui-fès, s'èro pamèns assetado sus si geinoun....E lou Fonse qu'escoutavo sa maire, diguè en bretounejan : « Aviéu quinge an que sabiéu pas quau èro moun paire ! »

Queto vido ! Iéu qu'amavo tant jouga emé moun paire e lou poutouneja, me semblavo pas poussible de viéure sènso l'agué à mi coustat.

Aquelo istòri vous n'en di long sus ço qu'èro la vido en aquelo pountanado, dins de rode aparta coume aquèu amèu, ounte li gènt, pamèns bountous emé lis àutri, èron rude de caratère. Fau dire que la vido èro duro à derraba e qu'avien pas lou soulas de se plagne... Mai qu saup ? Belèu qu'èli troubavon sa vido agradivo, bord que sabien pas que se poudié estre autramen.

Michello

N.B : S’avès uno istòri à nous counta (meme en francès), esitas pas : Nous agradarié de la bouta sus aquest journalet.

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire