vendredi 30 août 2019

Lou journalet dóu Pont de Garanço N°77: « Lou vènt es à soun noun plus ! » Febrié 2019 Lou journalet dóu Pont de Garanço N°77: « Lou vènt es à soun noun plus ! » Febrié 2019



N° 77 Febrié 
Lou vènt es à noun plus...


Lou jo dóu Bàbi

La font nous serviè li sèr d’estiéu pèr lou jo dóu grapaud.
Aviéu parla d’aquéli vièii pège leissa que asseta dessus, i’assistavian i basaretage.
Sus lou mai gros d’aquéli trounc pausavian uno longo fusto derrabado segur à n’uno carreto morto de vieiun davans l’ataié dóu « Binbin », aquesto fusto nous servié de balançadou e passavian de bon moumen à nous manda en l’èr d’un bon cop de boutèu, l’equilibre coumpensa pèr lou sòci que de l’autre coustat fasié parié.
Dins la bauco lou long dóu riéu nascu de la font, qu’anavo ribeja tout lou vilage pèr s’ana jita dins la riviero en avau dóu pont, contro la muraio dóu « Thouron » , i’avié de bàbi vo grapaud ; pescavian bèn li tèsto-d’ase dins l’escampadouiro de la font !
Lou mai escarrabiha de nàutri agantavo un grapaud bèn gros e lou tenié sus la toumbo-lèvo, d’enterin que d’àutri s’apetegavon à roula uno grosso cigaleto amé de taba rauba dins lou pounchoun dóu pichot courset dóu paire vo pèr manco, amé de la barbo de barbarié secado, amoulounado dins uno fueio de journau.
La cigaleto facho , l’atubavian e l’un d’entre nautre en plourant, escupissènt e tussissènt, pipavo dessus pèr abriva la cremado. Quouro èro bèn presso, lou bout bèn auben, la boutavian dins la gulo dóu bàbi que pipavo e se gounflavo à deveni enorme.
Alor, lou bàbi sus l’estremita de la post pausado à terro, sautavian dóu pege sus l’autre bout de la toumbo-lèvo, ço qu’avié pèr efèt de l’enleva e de lou manda cigaleto au bè, aut e liuen dins lou pargue dóu castèu.
Aquesto fusado, rèire de nòsti « messilo », nous rendié fièr, pensavian èstre inteligènt alor qu’erian soulamen marrit.

George Lafon « Le village de mon père en Périgord »
Reviraduro en prouvençau pèr li sòci dóu Pont de Garanço


Simple simpletamen

Pas la doucho…noun ! Tóuti li dimenche, acò es parié !
Se lavan pèr èstre propre que dis la Mario
Es pas verai,l’aigo acò es salo. L’aigo me salis iéu !
Intro dins lis iue, me fai ploura …O !
La Mario, de fes, l’aigo acò ié ressort quouro es en coulèro, quouro dis plus rèn, parié quouro lou Rougié es mort.
Iéu, acò ressort pas. Garde aquest’aigo salo, mis iue la rajon pas.
La Mario dis « As lou cor se, Mimile ? »
Siéu countènt, moun cor pren pas l’aigo. Coume l’escafandre dóu capitàni Nemo ! Mis iue soun d’uiero.

La barco de Rougié a coula…L’aigo a pres lou Rougié. Vole pas que moun cor ié coulo.
Noun ges de doucho !
La Mario pico fort lou gant… « Me derrabes la péu, Mario ! »
Vole pas sembla au lapin quouro lou Rougié ié derrabo la pèu d’un cop se. SHR…ACK…Ame pas aquel brut, me fai mau en dedins.
Vole pas retraire à n’un lapin tout nus, acò fai d’iue coume de bocho »
« Mimile, as lis iue mai gros que lou vèntre de cop que i’a » dis la Mario

« Tèn la bacino ! » que dis lou Rougié . « Mai pas tant liuen tòti ! » « Lou sang ié regoulo, acò regoulo ! acò regoulo ! »
Ame pas lou rouge.

Li labro de la Rouseto soun roujo. Mai soun poulido li labro de la Rouseto. Quouro parlo, dirié que me poutouno….de liuen.
« Intro Mimile ! » dis. Soun saloun sènt bon. Couifo pas lis ome, elo...
Es lou Bertrand.

Bertrand fai mau amé la toundèiro. Freto pas douçamen lou champouin. Bouto trop d’aigo, meme dins lis iue, soun aigo salo.
Boulego trop si man.
Dins lou grand mirau, parlo dóu rubi amé lou tipe qu’espèro darrié.
Ame pas lou rubi.
Ame miéus cassa li parpaioun dins lou prat dóu paire Guerin.
Coume li pichot que se soun pausa un long moumen sus li te-vese-e-t’ame pèr deveni blu.
N’i’a d’àutri qu’an pipa lou jaune di bacin d’or vo di mourre-pourcin belèu.
Lis aranja e li negre, sabe pas coume fan… ?
Li labro de la Rouseto retrason un parpaioun rouge amé d’alo espesso , se pauso sus li gauto di cliento que vènon souvènt. Belèu que ié chuco lou sang sènso que s’en avison ? 
Mai acò li fai pas mouri soun-que noun tournarien plus se faire couifa.
Lou Bertrand, me negrejo.
Lou Rougié avié fa coupa si péu avans que  partiguèsse amé la barco.
« Es trop court !! » avié dis la Mario. En risènt, l’avié tout descouifa.
Lou Rougié me countavo que se coupavo li péu di coundana à mort forço court, aqui, sus lou coutet, avans de ié coupa la tèsto.
Courrié après iéu e passavo lou coustat de sa man dins moun còu coume la resso sus uno grando branco de la platano.
Iéu cridavo de pòu espouti de rire.
Ame bèn sa man que blouco moun bras trop fort. Me gangasso en risènt « Qu’es couioun aquest Mimile ! »
Moun paire, « lou vièi gusas » coume dis lou Rougié , fasié mau éu.
Es la fauto à Bertrand se lou Rougié es mort. A coupa si pèu trop court. Se n’en garço lou Rougié ,bord qu’a dis un jour « après, me reencarnarai »
O ! Acò vòu dire que se mudara en animau.
En parpaioun, belèu ?...Noun. Èu, es en esquiròu, crese.
Quouro coupo la platano, sauto dins li branco. La Mario crido après.
Faudra que me mesfise dis esquiròu aro, poudrai plus tira dessus amé moun guincho-gau.
« Zou, despacho-te Mimile…Es pas verai ! As encaro carga toun tricot à l’envers ! »
Pfof, iéu lou sabe…Es per la souspresso…

Chantal


La crounico de Febrié,
vo un pau de tout sus quàsi rèn*...

A Janvié, ié dison «  lou mes long » E d'efèt, me sèmblo que n'en fenis plus...
Fau dire que despièi la debuto dóu mes a fa un tèms dóu diable. An di qu'avian agu lou record pèr lou mistrau : 19 jour à- de- rèng d'un vènt que boufavo à mai de 80 kiloumètre à l'ouro !
Dimècre, avié cala, e tout-à-n-un cop la nèu s'es messo à toumba ; dins un vira d'iue, à moun entour, tout èro blanc, mai lou magistrau s'ei leva e a mai boufa coume un perdu, e acò encaro tres o quatre jour de tèms ; n'en pode plus, d'aquéu vènt, me vèn en òdi...
Nous vaqui pamens en Febrié, qu'èu ei lou mes court.
A Sant Savournin, aièr, i'aguè la crecho blanco e lis adiéu à la crecho : li santoun s'entournon dins si bouito jusqu'à la fin de l'an.. 
(présentation de l'enfant au temple)

I'aguè uno poulido fèsto emé de cant, de gènt abiha coume li santoun, e de bèsti, que barrulavon dins la glèiso. Pièi i'aguè Marìo e Jóusè, e l'enfantoun que devien presenta au tèmple ounte Simeoun lis esperavo. E Jóusè nous diguè que pèr pas mai alassa Marìo, prenié un ase pèr s'entourna au siéu. E sourtiguèron, mai quand vouguèron mai intra dins la glèiso pèr la seguido de l'espetacle, l'ase vouguè plus dintra ! An tout assaja, de bado ! Fin finalo, ié fauguè durbi la grando porto à brand pèr qu'enfin se bouto mai en trin ! E d'aquéu tèms, lou mistralas , èu se faguè pas prega pèr dintra emé soun alen jala. Quet afaire !
Aièr, au Japoun, èro la fèsto de la merlusso. N'en pescon, pièi li pendoulon à de grosso barro de bos que dous ome cargon sus sis espalo e'm'acò fan un passo carriero, e tout acò pèr gramacia si Diéu.
Pàuri merlusso !

Michello

* Un peu de tout sur presque rien : c'est le titre d'un ouvrage de Jean d'Ormesson !



Lou sèti de Cadarousso
Mistral, dins si «  memòri e raconte » parlo dóu sèti de Cadarousso, alor acò empurè ma curiousita, ai vougu saupre dequé s'èro passa eilabas, autre que la travessado dóu Rose pèr Anibal e sis elefant.
(Anibal travesso lou Rose. imajo de Wikipedia)

E vaqui l'afaire :
Acò se passè l'ivèr de 1709, e aquest an, belèu que li recordo fuguèron marrido, e i'aguè la famino. A-n-Avignoun, crebavon de la fam, e se disié qu'au contro d'acò, à Cadarousso li recordo avien estado drudo e que mancavon de rèn. Alor lou Vice-Legat faguè coume la cigalo de la fablo : anè enco di Cadaroussen pèr ié demanda de ié presta de que empacha lis Avignounen de peri de la malo-fam. Mai coume la fourmigo, aquéli gousto-soulet de Cadaroussen diguèron de noun ; e mant un cop refusèron.
Alor lou Vice-Legat se diguè que li falié óublija, que i'arribarien pèr la forço.
(Cadarousso; imajo de Wikipedia)
Pèr acò, ié mandè uno armado ; tre que veguèron acò, li Cadaroussen s'esfraièron pas, barrèron li porto de la viloto e lis ome prenguèron lis armo ; escalant li bàrri faguèron patuscla li vesitour.
Mai lou Vice-Legat èro un pau testard, alor levè pièi uno armado encaro mai grosso, e i'anèron emé de canoun, e se faguèron durbi li porto de la vilo.
(imajo de Wikipedia)
Se dis qu'istèron quàuqui jour dins la vilo à faire riboto e à carga si carretoun pèr entourna de viéure au siéu, un vertadié pihage..
En seguido d'acò, lou Du de Cadarousso se plagneguè de l'escaufèstre e di raubamen au Papo e tambèn au Rèi qu'eisigèron que tout ço qu'avié esta rauba i Cadaroussen ié siegue rèndu.
Ansin, justiço fuguè facho.
La Mouralo d'aquelo istòri poudrié èstre : «  Bèn de meichant aquist fai pauro fin... »

Michello

Lou journalet dóu Pont de Garanço N°76: « Zou ! ié fau ana ! » Janvié 2019


N° 76  Zóu! ié fau ana!  Janvié 2019


Zóu ! Sian parti pèr uno nouvello annado de soustèn à nosto tant poulido lengo. Quet bonur de l’ausi canta dins la bouco de nòsti sòci ! Lou journalet countunio soun presfa e n’es lou testimòni de la fierta di prouvençau de garda sa lengo.

Mounte es passa Nouvè ?

Nous vaqui mai au bout de l'an ; ai pas vist passa Nouvè ; fau dire qu'aquest an èro mau eisa d'aguè l'esperit tranquile pèr festeja coume se de rèn noun èro. Sian dins uno pountannado de bourroulo e sabe pas ounte tout acò nous vai mena...
I'a d'acò mai d'un mes que d'ùni gènt an coumença si proutestacioun au contro dóu gouvèr e di tausso sus li carburant. Mau-grat lis anóuncio facho pèr lou Presidènt e soun Proumié Menistre, li «  gilet jaune » soun toujour enrabia e n'en volon toujour mai...
Sabe que i'a ai-las proun de gènt que soun malurous, que li dardeno ié defauton forço, e si proutestacioun soun legitime, mai à despart d'acò, crese qu'an descubert uno meno de soulidarita entre-éli ; li vesès dins li viradis, soun toujour aqui ; dins d'ùnis endré, an bàsti de meno de cabano emé de post, e n'i'a meme que i'an passa la vihado de Nouvè emé si famiho.
Dison que van countunia tant que lou gouvèr plegara pas. Belèu que creson que de dardeno n'i'a encaro à bóudre, e que li caisso de l'Estat soun uno cacho-maio inagoutablo ?
Segur qu'un pau mai de dardeno farié de mau en degun, mai pamens se fau rèndre comte que noste païs es proun endéuta, e qu'acò pòu pas dura, qu'anan dre dins la muraio.
E en mai d'acò, emé l'ajudo de quàuqui saquejaire, an fa forço daumage : esclapa, crema, empacha li camioun de carreja si marchandiso, empacha li gènt d'ana faire si croumpo dins li magasin...
Tant pèr l'estat que pèr lou negòci e li meisteirau, li perdo soun counsiderable, senso parla di plaga e di mort. Quau vai paga tout acò ?
E aro, mounte anan ?
Michello


Quouro Anibal e sis elefant travessèron lis Aup....

( fouto de Wikipedia)

I'a gaire d'acò,dins lou journau « la Prouvènço », i'aguè uno pajo counsacrado à-n-aquest evenimen qu'a marca lis esperit, mau-grat que se siegue debana mai de dous siècle avans nosto èro. Lou mai marcant d'aquelo istòri, de segur, es lis elefant : jujas un pau : dins nòstis encountrado, avien jamai vist de bestiasso coume acò, trapeja sus si camin emé sis enòrmi patasso, e balançant sa troumpo en bramassejant !
(imajo de Wikipedia)
Acò se passavo en 218 avans nosto èro... Lou Generau Anibal e soun armado de quaranto milo fantassin, vue milo cavalié e trento-sèt elefant quitèron Cartage, en Tunisìo, pèr ana guerreja en Italìo contro li rouman. Passèron pèr lou destré de Gibraltar, travessèron l'Espagno, li Pirenèu e lou Lengadò pèr arriba en Prouvènço e travessa lou Rose. (Se dis que passèron à Cadarousso ). D'aqui, falié trauca dins lis Aup. Es aqui que sian au nis de la serp !
Mant un istourian se soun cava lou su pèr saupre de mounte avien passa, amor que dins li valado dis Aup, cadun se ramentavo d'avé ausi dire qu'èron passa au siéu ! Es que quaranto milo fantassin, vue milo cavalié e trento-sèt elefant, acò es de remarca! Un d'aquélis istourian qu'avié vougu retrouba li piado d'Anibal e de sa seguido aurié fa éu meme lou camin, setanto an après. Polybe, un Grè, èro nascu dès an après l'esplé d'Anibal, e avié seissanto an quouro se meteguè en camin ; diguè que l'armado d'Anibal, après avé passa lou Rose à quatre jour de marcho de la mar e camina sus la ribo senèstro dóu flume, ajougnè uno isclo ; noun uno isclo sus Rose, mai un terradou triangulàri cencha pèr, d'un coustat, lou Rose, de l'autre, un de sis afluènt (belèu Durènço) e pèr lou tresen coustat, un massis de mountagno. D'aqui, i'aguè pièi uno batesto avans d'assieja uno vilo proun grando pèr se ravitaia ( belèu Ambrun?) Pièi countunièron soun camin dins li mountagno, fuguèron ataca e deguèron liéura uno batesto proun ferouge avans de poudé ajougne lou còu ; mai a-n-aquéu moumen se boutè à neva.. L'istourian dis qu'èro la pountannado dóu tremount de la Poucinièro, valènt à dire la fin d'Óutobre o la debuto de Nouvèmbre, e la davalado fuguè pas eisado ; uno derrunado aurié barra lou camin, ié fauguè quatre jour pèr desgaja lou passage fin que lis ome e li bèsti pousquèsson travessa.
Sèmblo que lou còu ounte passèron, dins lis Àutis Aup, èro lou de la Travesseto, à mai de dous milo nòu cènt mètre d'aut. Sus un roucas, uno lauso es acroucado pèr rapela qu'à-n-aquéu rode passèron li troupo d'Anibal, pièi li legioun de Cesar, pièi lou Chivalié Bayard, e d'àutri encaro à la seguido e au debana di siècle.
Aurièn remounta la Valado de Durènço e se sarien arresta encò dis Alobroge, entre Isero e Savoio.
Mai chascun ié vai de soun ipoutèsi, quau li fai passa pèr lou Còu dóu Pichot Sant Bernat, à 2188m, quau pèr lou Mount Cenis à 2083m, quau encaro pèr lou Pichot Mount Cenis à 2182 m, quau mai au sud, pèr lou Còu de Clapié à 2482 m, o lou Còu de l'Escalo à 1762 m, o encaro lou Mount Genibre à 1854 m, vo encaro lou Còu de Larcho à 2000 m.
Còu dóu grand Sant Bernat; imajo de Wikipedia

Bono-di li prougrès teinique, de saberu american an trouba e analisa, au Còu de la Travesseto, d'escremen d'animau ( poussiblamen d'elefant), e de baterìo que s'atrobon que dins li fenso di chivau. Acò voudrié dire qu'Anibal aurié pres la vìo la mai miéjournalo en passant pèr la Nauto Durènço. Segound lis analiso facho au carbone, acò se pòu data aperaqui vers li 200 avans Jèsu Crist. Mai se saup perèu que lou fraire d'Anibal, Astrubal, aurié éu tambèn fa lou meme viage, dès an après Anibal, mai aurié pas passa dóu meme camin...
Alor, es-ti que saupren un jour vertadieramen de mounte èro passa aquelo ufanouso armado, que mai de dous milo an après se n'en parlo encaro, e fai encaro chifra li saberu ?
E'm'acò me demande queto impourtanço, que siguèsse passa d'eici vo d'eila ?
Lis ome soun ana marcha sus la luno e soun à mand de pousqué estudia la planeto Mars, alor, Còu de la Travesseto vo Còu de Larcho, qu'enchau ?

Michello


La crounico dóu mes de Desèmbre
( la jardiniero se repauso!)


Fai quàuqui jour que li matin blanquejon ( es la vièio que tamiso!) e aquéu tèms es un benfa pèr la naturo ; fau espera que Janvié nous pourgira encaro quàuqui bòni jalado e un pau de mistrau pèr tout escouba.
Fau un pau de tèms clar pèr neteja li ribo, escouba li fueio morto que s'amoulounon dins lou jardin , e se teni lèst pèr faire li plantacioun tre la primo vengudo.

2018 a cabussa, nous vaqui dins l'an nouvèu em'un mistralas qu'es pas de crèire ! I'a'gu vuei quàuqui rounflado à 118km/ouro ; lou cèu es bèn escouba e la fango esbegudo.
Aro fau espera qu'acò vai pas dura tout l'an.. 

Michello


Lou guincho-gau

Lou guincho-gau èro l’armo noblo ; chascun avié la siéuno, fabricado amé siuen, amé uno fourco d’avelanié facho en Y, dous gros elasti bèn carra e un reitangle de cuer, qu’èro l’estrumen pèr manda de pèiro, de preferènci redouno, pèr miéus fèndre l’èr.
L’usage d’aquelo armo nous èro enebido dins lou vilage en causo de quàuqui vitro de fenèstro qu’avien pas resista à n’uno turtado. La campagno èro pas liuen que ié praticavian noste gàubi de cassaire sus li passeroun e li pinsoun.
Pamens èro bèn tentatiéu de secuta de mai gros gibié, canard e poulassoun pèr eisèmple que touto la journado barrulavon dins la carriero long de la rigolo.
Un jour, sajamen asseta sus lou banc davans nost’oustau, pousquère pas resista.
Uno poulaio venié vers iéu e en tèsto, un gau qu’amave pas, talamen fasié lou fièr e la pouliço au mitan de si galino. Justamen se n’en prenié à n’un jouine gau que perseguissié uno galino. Lou gros s’aubourè davans lou pichot e coumencèron de se bourroula en sautant. Lou poulicié devié èstre jalous, de segur.
Ère soulet, èro bèn à quinge mètre. Degun dins la carriero nimai i fenestro ! Guinchave lou gros gau amé ma foundo armado, dos fes, tres fes, lou mancave! Li gau se batien toujour e sautavon de mai en mai aut.
Enfin, au quatren tir, toucave lou gros gau à la tèsto, e la batèsto s’arrestè fauto de prouvoucatour.
Sautavo tout soulet, mai encaro mai aut, virejavo, courrié, voulavo e viravo au mitan di siéu, tafura pèr aquesto sarabando inabitualo dóu rèi de la galinaio.
Atirado pèr lou brut e lou cascarelun di poulaio, ma maire sourtiguè de l’oustau.
Aviéu lèu escoundu armo e municioun dins moun foudau.
« De-que i’a ? De-que i’arribo à n’aquel gau ? » demandè ma maire. « Vai t’en vèire la Louiso, soun gau es malaut. »
Courriguère lèu querre la Louiso e agantè soun gau que boutavo si darrièri forço à vira que mai lèu.
Li vesin arribavon e pausavon de questioun. Èro pas passa de veituro ! I’avié pas o s’èro pas vist de chin barrulaire !
Èro estraourdinàri qu’un gau tant fièr mouriguèsse ansin d’un cop à la cabesso ! À mens ! À mens ! se pensè la Louiso, que i’aguèsse jita un sort, e l’empourtè pèr lou sauna subran.
Lou mai clar de l’istòri, moun remors apasima, fuguè que pousquère dourmi lou matin mai de tèms ; lou gau, au mens aqueste, cantavo plus !
La Louiso avié parla de marrit sort, bord que i’avié encaro de masco.
Avian tambèn d’adoubaire que « remeton en plaço » e lou que « levo lou fiò » quouro se sian brula.
George Lafon « Le village de mon père en Périgord »
Reviraduro en prouvençau pèr li sòci dou Pont de Garanço

mercredi 28 août 2019

Lou journalet dóu Pont de Garanço N°75: T Desèmbre 2018


Lou rigau



L’ivèr es lou mai pauras di quatre sesoun,
L’ivèr a ges de pieta dóu paure malurous.
Deforo, la nèu toumbo bèn frejo e espesso.
Li camp, li bos, li prat
Coume d’un blanc linçòu semblon recubert.
Un pichot rigau vèn amé tristesso
Sus lou releisset de la fenèstro, esperant un pau de calour
Pèr recaufa soun cors, uno mouledo de soubro
Pèr apasima dóu gavai la doulour.
Se countento de pau, fai pas de grando fèsto.
Lou vesès que, pèr vièure, tafuro li trau baurrié,
Cerco caniho, coussoun au poustan dis engranié.
Quouro, dins li camp jala, trobo plus pitanço,
Se noun s’engardo, es la mort à l’avanço.
La destinado a vougu que la fre endurèsse,
La privacioun, la soufrènço enqueissèsse.
Lou rigau es menut, soulitàri ;
Li grands aucèu, au contro,
De la fam e de la fre s’aparon bèn mièus.
Tout en vous presentant aquest pichot aucèu,
Ma pensado s’envai à nosto umaneta
Qu’es bèn liuen de viéure dins l’egalita.
Faudra forço travai, meme de paciènci
Pèr poudé nivela aquesto diferènci.

German Barthe
(reviraduro en Lengo Nostro pèr li sòci dóu Pont de Garanco)

Vaqui dóu meme autour,

La belugo




Au cantounet dóu fiò, agache lou fiò lampeja ;
Recaufo moun cors, me fai soumia.
Tout d’un cop part uno belugo,
Un mouloun de belugo, dirié un fiò d’artifice.
Es poulit, es vivènt, es un sacrifice.
Lou bos que cremo, que finis sa vido,
Vòu pas mouri sènso douna sa darriero forço.
Li belugo que parton de tèms en tèms
Soun autant de pichots fiò vivènt
Que brihon, mai duron pas bèn long-tèms.
Uno belugo es souvènt pas grand-causo,
Vaqui la questioun que se pauso :
Pòu èstre un grand dangié,
La marrido destinado dóu prougrès :
Uno souleto pòu enfiouca la poudriero
Que pourtarié lou malur sus la terro.
Dise pas qu’à moun age,
Coume se dis d’un pichot,
Siegue bèn abeluga,
Aquest tèms es passa.
De fès, uno idèio part de moun cascavèu,
Coume uno belugo, briho pas long-tèms,
S’escantis à la revihado.


Lou catoun negre




Dins lou journalet de Setèmbre vous aviéu parla d'aquéu catoun negre qu'avié fa soun aparicioun au miéu quouro veniéu d'entarra ma pauro cato negro.
Aquéu catounet, èro pas bèu à vèire : lou pèu terne, e maigre, pecaire, que se ié vesié si costo e semblavo que li dos pèu de soun ventre s'anavon touca. Fasié piéta.
La resoun me disié de pas me n'óucupa, mai lou cor, éu, me disié que se pòu pas leissa uno pichoto bèsti creba de fam coume acò.Alor i'aduguère à manja, e pau à cha pau s'aprivadè. Chasque cop que me vesié, se boutavo à rounrouna à noun plus, e à freta sa pichoto tèsto contro la miéuno.
Pièi m'a seguido jusqu’ à l'oustau, e pau à cha pau a franqui lou lindau e s'es acoustuma au nostre.
Aro, i'ei coume un rèi, fai plesi de lou regarda troutineja, sa co bèn drecho en l'èr, pièi se viéutoula au sòu davans nòsti pèd. Quouro me vèi, sèmblo que me dis : «  Ah, te vaqui, me languissiéu ! » miaulo coume se parlavo, se freto dins mi cambo o se bouto dre contro iéu pèr se faire prendre dins li bras. E lou sèr, coume un pichot, a som, se bouto sus nòsti geinoun, alounga d'esquino, e rounrounejo tant que pòu.
A carga un pèu d'un negre perfèt, lusènt, superbe, e dous coume de sedo. L'ai bateja « Cachou » raport à sa coulour.
S'es amiga em'un autre cat arriba coume éu, de sabèn pas mounte, l'an passa, lou « Pelous ». Fan de bello partido de jò que fai gau de li regarda : se coursejon, se sauton dessubre, se viéutoulon, s'escoundon e se sauton mai dessus. E acò duro au mens miechouro de tèms, fin que siegon tòuti dous bèn las.
E ansin, Cachou passo si journado entre jouga, veni crousteja quàuqui crouqueto, se faire caressa, penequeja un pau e se lou tèms es siau, ana courre deforo. Dins lis autis erbo, de fes que i'a lou vese plus, e subran, deviste dos auriho negro que banejon ; se lou soune, arrivo lèu en courrènt, viéu coume l'uiau. Mai tre jour fali, rèsto siau dins l'oustau ; s'istalo sus un fautuei, e souvènt sèmblo apetega à regarda lou marrit fenestroun, subre-tout quouro ié vèi de bèsti ; aqui sis iue s'arredounisson, s'aubouro sus si pauto e espincho tant que pòu. E dous cop se sian avisa qu'avié éu meme quicha lou boutoun pèr faire marcha lou poste de televisioun ! Belèu que m'anas pas crèire, es pamens verai ; pas pu liuen que l'autre-aier ; lou vèspre ère souleto que travaiave dins moun burèu, moun ome èro parti, tout èro siau dins l'oustau. Subran ausiguère de voues e de brut ; moun sang faguè qu'un tour : m'aubourère pèr ana vèire ço que se poudié bèn èstre passa. Moun catoun èro sus lou fautuei que regardavo lou marrit fenestroun qu'avié éu meme mes en marcho!
E i'ai di : «  Tu, alor, pèr un cat sóuvage qu'ères i'a gaire, as fa de camin ; aro se pòu dire que siés à la pouncho dóu prougrès ! »


Michello


La crounico jardiniero de Desèmbre

Crese qu'aqueste cop lou mistrau a perdu soun alen, saup plus boufa, e iéu que pamens l'ame pas, ai de vous dire que me farié plesi, pèr un cop, de l'ausi mai boufa coume un perdu quàqui jour de tèms pèr neteja lou cèu e seca touto aquelo fangasso...
Adematin, en barrulant, vesiéu à moun entour li champ ennega, li roubino coumoulo, e me disiéu entre iéu, qu'aquest an li gènt aurien degu semena de ris !
Pamens, mau-grat touto aquelo plueio, me sèmblo que i'a gaire agu de champignoun, d'abitudo i'a forço mato de piboulado, e aquest an i'a pas agu grand causo, belèu à l'encauso de la calourasso d'aquest estiéu ?
La semano passado, au marcat de Carpentras, li rabasso se soun vendudo 200€ lou kilo, alor que d'abitudo soun forço mai carivèndo qu'acò ; belèu que la recordo fuguè drudo, aquest an.
Ai estrema mi cougourdo just à tèms, avans la jalado de l'autre jour, senoun, me lis aurié rabinado !
Enfin, es pas malurous qu'aquelo calourasso ague feni pèr cala, n'aviéu moun proun e aro, d'aigo, n'ai tambèn moun proun, e sabe pas qunte Sant fau ana prega pèr faire cala aquéu marrit tèms, e faire reveni lou mistrau...
Gramaci de me n'assabenta...
Michello

Dono Jano de Flandreysy, l' « abadesso dóu Roure »



Jano de Flandreysy, de soun noum de neissènço Jano Mellier, nasquè lou vounge de Juliet 1874 à Valènço, dins Droumo. Fiho d'Estève Mellier, prouprietàri, e de Louviso Ladreyt. Restavon au Pont de Gat, à Valènço.
Jano, jouino, acoumpagnavo soun paire pèr de reçarco arqueoulougico ; èro tambèn uno « femo de letro » coume sa maire. Escrivié dins de journau ( coume lou Figarò) e mant uno revisto ; soun paire, éu tambèn, escrivié dins de revisto o de libre.
La «legèndo » dis que Jano Mellier se maridè lou vue d'Abriéu de 1899 em'un francés Eimar de Flandreysy, que restavo en Escosso, doumàni di Glicenet, proche de l'abadié de Melroso. Sarié estado véuso tres mes après soun maridage. Soun ome sarié mort d'un aucidènt de casso o se sarié nega...
De retour en Franço, Jano fai lou rescontre de Frederi Mistral e s'afeciouno pèr la culturo prouvençalo. En 1908, quouro se tournavo lou filme « Mirèio » à-n-Arle, fai lou recontre dóu marqués Folco de Baroncelli-Javon ; s'amiguèron tant-lèu e aquelo amista vai dura enjusquo à la mort dóu marqués, lou quinge de Desèmbre 1943, à-n-Avignoun.
En 1918, lou Palais di Barouncelli-Javon es à la vèndo, ei Jùli Charles-Roux que lou devié croumpa, mai defunto just à-n-aquéu moumen ; sara pièi Jano, emé l'ajudo de soun paire, que n'en fara la croumpo pèr n'en faire un oustau de la Culturo Prouvençalo. Es Frederi Mistral que lou batejè « Palais dóu Roure » amor que ié semblavo vèire de fueio de roure sus lou blasoun dóu pourtau de l'intrado.
Dins soun entour, Jano èro escai-noumado «  la tant poulido ». En 1936, se maridè emé lou coumandant Emile Esperandieu, arquéoulogue e erudit.
Au Palais dóu Roure Jano coungreiè uno couleicioun d'à-pau-près dos cènt campano de touto merço que li fasié dinda à màntis óucasioun. Se dis qu'apoundié uno campano à sa couleicioun chasque cop qu'avié un nouvèu calignaire...Au Palais, i'estalo tambèn sis àutri couleicioun ( tablèu, moble, óujèt descoustuma, foutò, revisto, manuscri, doucumen de Prouvenço e di Païs d'O, etc...)
Aculis tambèn d'artisto coume lou pintre Enri de Groux, lou pouèto Leo Larguier e tambèn un autre pouèto, Louvis le Cardonnel que ié restara quatre annado de tèms.
A-n-un moumen de sa vido, vieissènto e souleto, ié prenguè fantasié de faire publica l'assabé de sa mort, e lou jour dis óussèqui, espincho de darrié si ridèu pèr vèire qu venié dins la court dóu Palais.
Defuntè pèr de bon lou 15 de Mai de 1959, à l'age de vuetanto cinq an.
Lou 10 de Juliet de 1844, fai la dounacioun de si bèn à la vilo d'Avignoun. Lou 3 de Juliet de 1953, i'espingoulèron la legioun d'ounour.
Fuguè ensepelido à Valènço dins lou cros de sa famiho.

Reçarco e redacioun couleitivo