jeudi 8 février 2024

 

      Lou journalet dóu Pont de Garanço

 

           N°122: « Acabado li vacanço; zou ! ié fau ana!»

          Setèmbre 2023

 

 

                        Siegues seren !

 

Siegues seren au mitan dóu bru e de l’agitacioun

E sounjo à la calamo pasiblo que s’espandis dóu silènci.

Vive en bono entendudo amé tout lou mounde

Sènso pèr acò te renega,

Espauso bèn siau e claramen tis idèio ,

E escouto lis àutri,

Meme lou que counsidères mens inteligènt que tu,

Car èli tambèn an quaucarèn à t’aprene.

 

Evito li persouno brusènto e mourdènto

Soun un suplice pèr l’esperit.

Se te coumpares is àutri,

Te sentiras de fès vanitous e eneigri,

Car n’i en aura toujour de mai grand e de mai pichot que tu ;

Esgaiejo-te de ti reüssido coume de ti plan ;

 

Tant moudeste que siegue ta carriero, òucupo-t’en,

Car es vertadieramen uno richesso dins un mounde istable,

Siegues prudènt is afaire

Car lou mounde es plen d’engano,

Mai gardo lis iue grand dubert davans si bèu coustat,

Forço recercon un ideau eleva

E fan probo de grand courage.

 

Demoro tu !

Simulo pas la tendresso !

Mai parlo pas ni-mai de l’amour cinicamen ;

Car en presènço de l’indiferènci e dóu desencantamen

Es mai vivace que l’erbo.

 

Aceto sènso amarun la sagesso dis annado

En escambi de ta jouinesso.

Rènd mai fort toun esperit, te soustendra en cas de malur subran.

Mai te leisso pas entrina pèr toun imaginacioun,

Impauso-te uno sano disciplino,

Mai demoro pamens indulgènt envers tu.

 

Sies un enfant de l’univers

Tout coume lis aubre e lis estello ;

As lou dre d’eisista.

E meme s’acò escapo à la coumprenènço,

L’univers perseguis soun evoulucioun.

 

Dounc, vive en pas amé Diéu,

Qualo que siegue la maniero que lou councèbes ;

E quali que siegon tis ate e tis aspiracioun,

Vive en pas amé ta counsciènci dins aquel mounde brusènt.

 

Mau-grat tóuti sis ipoucrisio, si trebau e si raive envoula,

La vido es quand meme poulido.

Demoro vigilènt.

Tènd sènso relàmbi vers lou bonur !

 

                                     Max Ehrmann (1872-1945)

                                              (Reviraduro en prouvnçau pèr Michèu)

 

                

                          Estiéu.....

 

Lis estiéu se seguisson e se sèmblon proun....

La calourasso ! La secaresso ! Lou fiò !....li muertre !....

Fai caud, nourmau l'estiéu. Pèr chanço, i'a'gu quàuqui jour de calamo emé un bon mistrau qu'a tout refreja, e aro, li niue soun pas tant caudo, e coume soun mai longo, acò fai de bèn à la vegetacioun.

Mai coume chasqu'estiéu, i'a lou fìò qu'engoulis d'eitaro de bos e de séuvo : Aïti ounte lou fiò a engouli uno vilo, au Canada, en Espagno, de pertout i'a lou fiò. Eici pèr lou moumen sian pas trop touca ; belèu que li gènt soun un pau mai avisa.



23 d’Avoust : La calourasso, la caniculo es mai aqui ! E zóu de « vigilanço roujo », de recounandacioun : fau pas sourti, fau tout barra, fau béure...coume fan aquéli que dèvon travaia ?

Lou fiò countunìo de tout rousiga : despièi quàuqui jour vèse passa lis avioun boumbardié d’aigo, van dins lis Autis-Aup ; i’avié lou fiò à Chanousso, acò me fasié pensa au paire Savié de Fourviero que n’en depintavo poulidamen li païsage dins soun libre « En mountagno »


A Nime, un pichot de dès an tua au fusiéu dins uno veituro, l’endeman, un jouine de 18 an ; e coume lou disié l’ami Michèu, lou quartié de « Pisso-vin » es devengu lou quartié « Pisso-sang » Que malur tout acò !

E lou pichot Emilo qu’a despareigu à la debuto de Juliet, degun saup ounte es passa. Sèmblo pas poussible, tout acò !

E après lou fiò, i’a l’aigo, e coume chasqu’estiéu, i’a de pichot que se negon, un autre malur.

Aquèsti jour, dous avioun se soun escracha, acò fai tambèn de mort.

E encaro d’ome jalous que tuon sa femo..

E toujour la guerro en Ukrèno, lou chèfe de Vagnèr misteriousamen ei mort emé soun estat-major dins

soun avioun qu’a esplousa avans de s’escracha en fiò...

Li gènt soun fòu, an tourna sóuvage.




I’a de jour qu’ai plus envejo de regarda lis enfourmacioun. Vau mies regarda la naturo qu’en aquelo fin d’estiéu coumenço doucetamen de daureja.

Li niue soun vengudo fresco e li journado mai douço.

Au jardin, li poumo d’amour s’amaduron. Après aquéu gros mistralas, a faugu counsoulida li palissoun.

N’ai quàuqui pèd que cargon de fru tras que gros, quasimen coume de meloun, e bèn goustous, n’en fau de lesco que sèmblon de bistèque ; pamens es de plantun qu’èron sourti soulet dins lou jardin ; aquéli qu’ai croumpa soun pas tant poulit.



Avés de segur arremarca que sian envahi d’aquelo meno de gasteroupodo alounga e tourtiha, coupa à soun fin bout. Se dis » bullime tronqué » Aquéu bestàri manjo lis àutri cacalaus, es pèr acò que se n’en vèi plus gaire, mai éli soun tras qu’envahissènt, n’i a de centeno, e de pertout ; nourmau, es uno espèci que fuguè aducho au nostre pèr estermina lis autre gasteroupodo. E an reüssi, mai lou proublemo es qu’eici, an ges de predatour, alor quand auran devouri tóuti nòsti cacalaus, dequé se passara ? n’en faudra belèu adurre

un autre pèr lis estermina à soun tour ? E la cadeno alimentàri, dins tout acò ? dequé van manja lis eirissoun, lis arguei*, li grapaud ?





Fau que l’ome s’arresto de faire de counarié, fau leissa faire la naturo !!!

Après aquéli quàuqui jour de mistrau e de refrejamen, li cigalo an cala, se n’entènd plus ges.

Aquest’an ai gaire vist de guèspo e nimai de cabrian, n’i’a pas tant qu’avans. Fau-ti se n’en soucita ? Au contro d’acò , de mouissau, n’i’a de mai en mai.


Avèn mai vist passa uno grosso toro jauno pounchejado de blu : aquelo dóu grand pavoun de niue que cercavo de segur un rode pèr teissa en segureta soun gros coucoun brun. E i’a quàuqui jour d’acò veguère lou cat qu’èro apetaga en quaucarèn, alor me siéu aprouchado e ai descubert qu’èro em’un limbert que s’èro escoundu darrié de planto. Vese proun souvènt de « gekò », e soubro encaro de lagremuso, mai se n’en vèi de mens en mens.

Sus l’aigo, davans l’oustau, i’a un rode clafi de courdounié ; sabe pas se li peissoun li manjon, mai n’i’a de centeno que soun aqui à tira soun lignòu e fan de round sus la napo de l’aigo que sèmblo que plòu.


Li rasin de l’autin s’amaduron e tambèn li darriéri figo negro ; li coudoun coumençon de vira jaune, e tout acò fai pensa que l’autouno s’encamino mau-grat aquelo calourasso d’estiéu. Lou tèms es realamen desvaria !

Es la sesoun di malastre :i'a'gu un espaventable terro-tremo au Marrò qu'a fa de milié de mort e de plaga, li rescapa dormon deforo, an tout perdu. E coume s'acò sufisié pas, en Libìo l'endoulible a fa tambèn de milié de mort e de despareigu que belèu li trouvaran jamai dins touto aquelo aigo. Dous gros malur emé forço perdo umano. Dequé se passo ? La boulo es desvariado ?

Pèr parla d'aurre, ai vist sus la telaragno qu’en Chino abarisson de porc ounte an plaça dins si ren de celulo umano pèr pousqué faire d’ensert a-n-aqueli que n’an besoun ; lou proublemo es qe li celulo podon muda e n’an trouva dins lou cervèu. Alor, s’aqueli porc devenien de mié-ome, dequé se passarié ?Se dis que dins chasqu’ome i’a un porc que soumiho, aro belèu que dins chasque porc i’a un ome que soumiho ?

 

                                                  Michello

 

arguei*= orvet                                               

 

 

                                 Li vacanço

 

Sian vuei lou 10 d'Avoust, valènt à dire soulamen lou mitan de l'estiéu , alor que me sèmblavo qu'èro bèn-lèu acaba...

Vous l'ai deja di, abourrisse l'estiéu....Aquelo calourasso que vous aclapo, li mouissau que vous agarrisson ounte que siègue, tout acò m'enfèto de mai en mai. E pièi, li gènt que te demandon : « alor, ounte vas, pèr li vacanço ? »

Iéu, pèr li vacanço, m'envau......au miéu !

Ma fisto, ounte ana pèr èstre miés qu'aqui ? Ai lou siau qu'es necite pèr me pausa e oubra tranquilamen ; ai l'oumbro e la frescour dis aubre, l'espetacle de l'aigo qu'esquiho souto mis iue, di peissoun que sauton pèr pita li mouissau, e un fube de bèsti e bestiouno que van à si pichòtis afaire..

Acò sufis à moun bonur.

Leissa mi cat, mi galino, moun jardin, mi libre pèr ana me faire grasiha au soulèu, o ana me quicha dins la foulo brusènto ? Gramaci, Noun !

Ai la chanço, crèse, de pousqué èstre urouso de ço qu’ ai, e rèn pantaia d'autre.

Lou matin, me lève d'ouro, ame de vèire lou leva dóu soulèu, quouro l'ourizoun coumenço de blanqueja, pièi li vapour rousènco que s'aubouron, eilabas, dóu coustat di Mount de Vaucluse ; pièi l'astre rouginas mounto, un moumenet escafa darrié li gràndi piboulo. Es à-n-aquéu moumen que la vido coumenço de s'anima de tóuti li coustat. Li merle pieton dins l'erbo en bousco de pitanço, lis agasso cridon d'en aut dis aubre. Sus l'aigo, li galinastre cridon si pichot.




 Subran, uno grando cabussado vèn treboula la napo siavo de l'aigo e ié traça de ciéucle de mai en mai grand qu'an lèu fa de s'escafa : es un gàrri-vibre tout bèu just sourti de soun trau, dins la ribo, e lou vaqui que nado, lou nas en l'èr, vai e vèn, inchaiènt di treboulèri dóu mounde.


Just à-n-aquéu moumen, un uiau blu passo à quàuqui mètre de iéu : lou bluiet ! Vèse dins soun bè se tourtiha un pichot peissoun argentau que vèn de pesca ; se quiho sus uno branco pèr l'empassa.



Fau lou tour dóu jardin ; En passant à coustat de la mueio, ause quàuqui granouio cabussa. La telaragno que l'epeiro a teissado sus la lavando es touto emperlado d'eigagno, uno vertadiero meraviho, uno obro d'orfèbre, rèste aqui un moumenet à la remira. L'aragno de segur a degu s'enfusa dins soun trau pèr digeri quàuque malurous grihet, vo uno sautarello, empassa dins la niue.



Li rasin de l'autin coumençon de negreja, e li figo ventrarudo se gounflon de sucre ; d'ùni coumençon de se durbi e li cabrian ié venon s'apastura.


La vido, simplo, naturalo coume l'ame.

Dequé demanda de mai ?

 

                                             Michello

 

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire