Li Poulounès de Mountmirai
Coume vous lou diguère dins lou precedènt
journalet (n° 109), forço Poulounès , sóudard de l’armado poulouneso en desbrando,
se retroubèron en partido en Franço pèr countunia sa lucho contro lis alemand.
Es ansin que quàuquis-un fuguèron recata à
Mountmirai, au pèd di dentello : Èron coumpausa de 90 grada e de 30 òme de
troupo. Fuguèron istala partènt dóu mes de febrié 1941 à l’Oustau de
l’estacioun di terme qu’èro tanca dempièi de tèms.
Coume à Evaux, èron pas de presounié ;
poudien sourti dóu vilage, mai èron surviha.
La Crous Roujo poulouneso s’en óucupavo.
Quàuquis-un travaiavon à la
messo en boutiho de l’aigo purgativo de Mountmirai ; d’àutri encò lis
agricultour ; n’i en avié tambèn qu’èron emplega encò Blay pèr fabrica de
moutour vo eoulieno ; se n’en vesié tambèn dins li dentello emplega pèr
coupa de bos.
S’alestissien èli-meme li repas e soun
ravitaiamen èro assegura chasco semano
en anant d’à chivau en Avignoun.
Lis ouficié èron de gèns assabenta :
Proufessour, medecin, ingeniour ; parlavon francès e bèn d’àutri lengo.
I’avié meme un dentiste qu’óuficiavo amé li
mejan loucau : un margue d’escoubo estaca à l’arrié d’uno cadiero servié
d’apiejo-tèsto e un ferrat d’escupidou. Acò marchavo bèn e lou dentiste avié
meme de client que venien dóu vilage pèr se faire derraba li dènt.
Vivien en armounio amé li gèns de
Vaquèiras : Avien crea uno chourmo de baloun round, uno couralo que
cantavo lou dimenche à la glèiso davans uno grando assistanço.
Lou 11 de nouvèmbre de 1941, en grand
uniforme, coumemourèron l’armistiço de 1914-18 en despausant uno garbo de flour i coulour de soun païs au mounumen au mort de
Vaquèiras ; ço que faguè crèire que mai, lou courrènt de simpatio en sa
favour.
Mai, aquélis óuficié counsideravon
Mountmirai coume uno estapo sus la routo de l’Angleterro. De tèms en tèms
quàuquis-un desparèissien car s’èron bouta en routo en passant pèr la
frountiero espagnolo.
Partènt de 1942, de travaiaire estrangié
espagnòu prenguèron pau à cha pau la plaço e lou despart di Poulounès
s’accelerè alor.
Quàuquis-un soun demoura à Vaquèiras mai
d’àutri se soun entourna dempièi en Poulogno e an plus douna signe de vido.
Siéu segur qu’en passant à l’ouro d’aro
davans Mountmirai aurès uno pensado
esmougudo pèr aquéli gèns qu’èron vengu de lieun pèr ensaja de trouba encò nòstre
pèr un tèms lou recate.
Michèu
La capeludo
Au mes de Nouvèmbre, encò de mi mai
proche vesin, uno de si galino venguè couvadisso, alor ié boutèron dins lou
nis, sièis iòu fegounda que d'ami ié baièron, amor que, pàuri d'éli, i'avié
faugu tua soun gau que destourbavo trop d'àutri vesin...
E la galino couvè sis
iòu qu'espeliguèron à la fin de Nouvèmbre.
Me siéu di que de segur, à l'ouro d'aro li galino dèvon èstre un pau desvariado pèr tóuti li bourrouladisso de nosto vido, amor qu'avans couvavon soulamen à la primo vo à la debuto de l'estiéu...
Basto !
Me souvène que quouro
fuguère malauto, au mès de Desèmbre, de la fenèstro de ma chambro, regardave li
piéu-piéu : n'i'avié cinq, e un d'éli èro un pau grisas e mai pichoutet
que lis autre.
Me chalave de regarda
la clusso grata l'erbo e crida si pichot pèr i'aprene à cerca sa pitanço :
fourmigo, verme, cacalausoun, graniho e touto meno de bestiouleto ; mai
l'ivèr, la mangiho ei pas tant drudo qu'acò, urousamen si mèstre ié pourgissien
soun dequé. De tèms en tèms aquéli pichot se groupavon souto sa maire
qu'espandissié sis alo au bon dóu soulèu.
Lou tèms a passa e
aquéli pouletoun an creissegu, soun vengu gaiard, aleva dóu pichounet un pau
grisas que restavo toujour mai pequelet que lis autre. N'i'avié un, un galet
rous qu'avié de plumo fino coume de péu à l'entour de sis iue, un autre, un
galet blanc e jaune emé de plumo sus li pauto, uno galineto de memo coulour,
blanco e jauno, un galet blanc e negre de la raço di « Susses », e
lou pichounet que fin finalo es uno galineto, ö meraviho ! A mai d'un
pijoun que d'uno galino : lou cors es alounga e fin, a de pichòti pauto
roso e fino, si plumo soun griso, un gris de pijoun vo de tourtouro, e chasco
plumo ei bourdado d'un tra jauno clar ; à l'entour de soun còu, aqui
mounte li plumo soun mai pichoto, acò sèmblo d'escaumo. Sa pichoto tèsto ei
subre-mountado d'uno tousco de plumo griso que ié fan coume un pichot capèu. Ei
galanto que noun sai e me siéu afeciounado pèr aquelo galineto que de segur se
n'es avisado amor que s'enfugis de longo de soun claus en sautant e en voulant
pèr veni davans moun oustau quista li grano que baiave à l'auceliho.
L'ai batejado « la capeludo », e si mèstre me diguèron qu'èro sourtido d'un iòu blu ! E vesènt coume s'èrian amigado, me diguèron que se d'asard n'avien encaro uno coume aquelo, segur que sarié pèr iéu !
A la fin d'abriéu, la
galino-maire venguè mai couvadisso e cinq iòu an mai espeli. Dous piéu-piéu, un
jaune e un negre soun forço mai pichot que lis autre...Fau espera pèr vèire ço
que van deveni ; belèu d'àutri capelu ?
Michello
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire